Muzealnictwo Wojskowe. Tom 12.

Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy! Do Państwa rąk trafił kolejny – XII – tom Muzealnictwa Wojskowego. Jego wydanie planowaliśmy na jesień 2022 roku, jednak powody organizacyjno-edytorskie oraz uwarunkowania związane z terminową realizacją druku skłoniły nas do przesunięcia tego momentu na wiosnę 2023 roku. Pragniemy, aby coroczny, wiosenny termin ukazywania się kolejnych tomów Muzealnictwa Wojskowego stał się tradycją. W tym roku – 103 roku istnienia Muzeum Wojska Polskiego (MWP) – termin ten nałożył się na wydarzenia dla nas doniosłe. Z końcem stycznia Muzeum zakończyło swoją 90-letnią misję wystawienniczą w gmachu przy Al. Jerozolimskich 3 – zamknęło podwoje ekspozycji muzealnej i rozpoczęło proces jej przenoszenia do pawilonu południowego nowej siedziby MWP w Cytadeli Warszawskiej, by w sierpniu udostępnić w nim publiczności wystawę inauguracyjną pt. 1000 lat chwały oręża polskiego. Zawartość niniejszego tomu jest pewnym podsumowaniem ostatnich dwóch latach aktywności MWP. Z okazji przypadającej w 2022 roku 230. rocznicy ustanowienia Orderu Wojskowego Virtuti Militari znajdziecie Państwo w nim opis wystawy Zwycięstwo pod Zieleńcami 18 czerwca 1792 roku, uwieńczone ustanowieniem orderu Virtuti Militari oraz tekst omawiający pozyskany w 2020 roku, pierwszy w zbiorach MWP, oryginalny srebrny medal tego odznaczenia wybity w 1792 roku. Ich uzupełnieniem niejako jest artykuł o sztucerze kozienickim i formacjach strzelców w armiach XVIII-wiecznej Europy, nawiązujący tematycznie do tamtych wydarzeń. W oficjalnie zakończone z upływem 2022 roku 5-letnie obchody 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości wpisują się artykuły prezentujące Sztandary Armii Polskiej we Włoszech 1918–1919 oraz pozyskaną w 2020 roku do zbiorów MWP kolekcję po pułkowniku Henryku Brzezowskim, uczestniku kawaleryjskiej bitwy pod Komarowem w sierpniu 1920 roku. Cieszy, że w XII tomie znalazły się artykuły młodych pracowników Muzeum: z oddziału głównego MWP tekst o „Cieszynkach” – myśliwskich strzelbach-ptaszniczkach oraz ciekawe opracowanie 1. Pułk Ułanów Krechowieckich w zbiorach archiwum Muzeum Wojska Polskiego autorstwa pracownika Muzeum Katyńskiego (MK) – Oddziału Martyrologicznego MWP. Stanowi to dobrą prognozę wobec faktu, że tak niewielu obiecujących młodych muzealników wojskowości przybywa. Na drugim niejako krańcu skali wiekowej autorów plasuje się tekst o historii szabli marszałka Józefa Piłsudskiego autorstwa wciąż aktywnego emerytowanego kustosza MWP. Ciekawe, metodologiczne przesłanie mają artykuły o relacjach jako źródłach historycznych (MK) oraz analiza gwaszu Bitwa pod Grochowem 25 lutego 1831 roku (MWP). Opis rosyjskiego karabinu skałkowego wz. 1808 (MWP) prezentuje bardzo rzadki zabytek potwierdzający tezę o utracie i ubóstwie materialnych świadectw z wydarzeń naszej historii. Artykuł Operacja „Sturmgeschütz IV” – wydobycie, remont irenowacja podkreśla obecność w muzealnej rodzinie najmłodszego oddziału MWP – Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Omówienie wydawnictwa Arms and Armor from Iran (MWP posiada liczne zabytki perskie) autorstwa emerytowanego kustosza Muzeum Zamkowego w Malborku zamyka niniejszy tom Muzealnictwa Wojskowego. Następny – trzynasty – mamy nadzieję wydać w 2024 roku już z nowej siedziby Muzeum w Cytadeli Warszawskiej, a zawartość poszerzyć o materiały z nowego oddziału MWP – Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 Roku.

Paweł Żurkowski Dyrektor Muzeum Wojska Polskiego